Topprestatie van een kleine vogel

Op mooie zomeravonden kun je volop genieten van de sierlijke gierzwaluwen die in kleine groepjes pijlsnel door de lucht scheren en met hun aanhoudende schrille roep lijken aan te geven dat ze dat heerlijk vinden. Prachtig gestroomlijnde vogels, geschapen voor een bestaan in het luchtruim. Het is elke lente weer en feest om de eerste zwaluw boven ons in de lucht te zien en te horen.

Ze zijn maar drie maanden in ons land en in die tijd moeten ze bijkomen van hun lange reis uit Zuid-Afrika, een nest vinden of bouwen, eieren uitbroeden en jongen grootbrengen. Dat is dus krap aan want de broed- en nestperiode duurt veel langer dan bij andere kleine vogels. Gierzwaluwen slijten hun leven in hemels sferen. Ze slapen in de lucht, paren er en vinden er hun voedsel. Ze bezitten pootjes die nauwelijks geschikt zijn om op de grond rond te lopen. Komen ze onvrijwillig toch op de grond terecht, dan slagen ze er niet in om weer op te vliegen. Als iemand ze vindt en ze de lucht in gooit, is dat hun redding. Als het slaaptijd is, verzamelen ze zich op bepaalde punten en vliegen dan hoger, alsmaar hoger het luchtruim in, tot ver boven de wolken. Met dank aan de thermiek zweven ze daar al slapend rond. Wonderbaarlijke en fascinerende vogels!

Gierzwaluwen vormen een aparte orde en behoren dus niet tot de dezelfde familie als de oever-, boeren- en huiszwaluwen. Oorspronkelijk waren dit rotsbewoners; jaar in jaar uit vonden ze daar dezelfde nestplaatsen dus veel reden om naar andere plekken te gaan, was er niet. Waarschijnlijk is dat er de reden van dat ze helemaal de kluts kwijtraken als bij ons de nestplek van vorig jaar opeens verdwenen blijkt door renovatie van gebouwen en afbraak van oude bouwwerken, waar ze voorheen hun eieren uitbroedden. Onze huidige huizen hebben geen geschikte daken en dakgoten meer waar nesten gemaakt kunnen worden. Door het verdwijnen van nestgelegenheid gaat het met de gierzwaluwen in ons land dan ook al langere tijd niet zo best. Men is in de jaren tachtig begonnen de vogels te helpen door speciale nestpannen op de daken aan te brengen maar die werden aanvankelijk maar heel weinig gebruikt. Vermoedelijk komt dat doordat de vogels deze nestgelegenheid niet als zodanig herkennen, hetgeen weer te maken heeft met het inprentingvermogen. Men ontdekte evenwel dat geplaatste nestpannen na vele jaren soms tòch nog opeens door de zwaluwen in gebruik worden genomen. Ook door het afspelen van zwaluwgeluiden heeft men wel succes geboekt; de vogels werden er door gelokt en dachten dat er al soortgenoten het voorbeeld volgen.

De nestkom wordt in elkaar gekleefd van frutseltjes die in de lucht gevangen worden. Er worden twee of drie witte eitjes in gelegd. Gierzwaluwen leveren bijna ongelooflijke prestaties; als het hier slecht weer is, vliegen ze met gemak even naar Londen of Parijs en komen dan weer terug met een samengeperst balletje voer dat bestaat uit wel honderden aan elkaar geplakte insecten die ze onderweg verzameld hebben. Ze halen met gemak 100 km per uur. De vogeltjes in het nest kunnen het wel 14 dagen zonder voedsel uithouden, doordat ze tijdelijk in een soort coma raken. De jonge vogels die nu uitvliegen, blijven vier jaar onafgebroken in de lucht. Pas dan zijn ze volwassen en in staat tot broeden over te gaan. Nadat de jongen zijn grootgebracht, vertrekken de gierzwaluwen naar Zuid-Afrika. Bij ons is het dan nog volop zomer.

Enige jaren geleden stond ik in het Spaanse Alhambra en de gierzwaluwen vlogen me om de oren en ook door de warme straten van Granada. Met honderden! Ik onderging dat als een fantastisch stukje natuurbeleving en ik denk er nog vaak aan als een klein groepje in de Nederlandse lucht boven mijn hoofd zie vliegen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten