Over muizen en ratten

In mijn online natuurdagboek meldde ik een poosje geleden dat we een zieke egel in de tuin hadden die de longen zowat uit zijn lijf hoestte. Bij longworm, die bij egels voorkomt, is dit een nare situatie. De egel zocht zijn toevluchtsoord in een houtstapel en ik voerde hem elke avond met wat meelwormen, kattenbrokjes en speciaal egelvoer vol vitaminen en mineralen. Niet teveel want dat zou ook niet goed zijn. Het hoesten werd steeds minder, dat was een goed teken al steeg er uit de houtstapel van tijd tot tijd toch nog wel een flinke hoestbui op. Waren het geen paringsgeluiden, werd me meermalen gevraagd? Nee hoor, die herken ik wel, egels kunnen inderdaad spookachtige geluiden maken als ze bronstig om elkaar heen lopen. Al een week of twee hoorde ik helemaal geen gehoest meer maar het voerbakje voor de egel is was 's ochtends wel leeg gegeten. Ik begon me wat onbehaaglijk te voelen want hoewel ik tegen schemer een paar avonden een poosje buiten bleef, zag ik nooit de egel en ik realiseerde me dat ik ook geen kenmerkende uitwerpselen op het gras aantrof. De twijfel begon te knagen en een paar dagen geleden besloot ik een stoel neer te zetten op korte afstand van de houtstapel, en zodanig dat ik het voerplekje in zicht had. En ja hoor, toen begon de film zich af te spelen.

Ik hoorde in de border ritselgeluidjes die wezen op zoogdierpootjes. Ik hield me doodstil en bleef onbeweeglijk staan te wachten. Plotsklaps verscheen een muizenkopje en werd er wat  meegenomen. Het raadsel werd opgelost: er was geen egel meer en de bosmuizen kwamen tegen de avond hun gratis maaltje ophalen.

Diezelfde avond trof ik ook nog een woelmuizenkind aan in de gang, dat was blijkbaar naar binnen geglipt toen ik voor het huis buiten bezig was geweest. Ik zette de voordeur voor hem open en bleef wachten. Ze zijn zo schattig, die muisjes, nooit snap ik dat mensen er zo bang voor zijn. Aandoenlijke koppies, zachte velletjes en razendsnel, dat wel. En wie was niet dol op de boekjes over de aangeklede Vera de Muis? Al meteen rook het muisje de buitenlucht, kwam aangelopen vanuit een hoekje onder de kapstok, bleef nog een paar tellen zitten en trippelde toen resoluut naar buiten. Wij zijn in deze bosrijke streek gewend aan muizen, ze horen bij deze omgeving. Gedurende de winter zitten ze in menig huis, op zolder waar ze aan tuinkussens of tenten knagen, in de kelder waar allerlei eetbaars staat, en ook in de garage waar je op de gekste plekken hun zelf gefabriceerde nestjes vindt die ze maken van alles wat ze vinden kunnen en wat maar zacht en warm is. We weten niet beter.

Ik heb een paar avonden met mijn stoel voor de muizenvoerplek gezeten en zitten toekijken. Zolang ik maar doodstil bleef zitten en het geluid van de camera had uitgeschakeld, leek de muis me niet in de gaten te hebben. Op een avond bleek dat de muis een moedermuis was die onder de houtstapel ook nog een kind had. Opeens kwam de jonge muis met moeder mee, het was een schattig gezicht. Maar ja, bedacht ik me opeens, wie weet zitten hier in de tuin ook wel ratten die op een lekkere hap uit zijn.

Die ochtend had ik in de krant een groot stuk gelezen over de serieuze zorgen die er blijken te bestaan over de enorme toename van ratten in ons land. Van zowel de gevreesde zwarte die berucht is vanwege het overbrengen van ziekten, alsook de bruine rat. De rat wordt onherroepelijk geassocieerd met narigheid en als een persoon als "een vuile rat" wordt neergezet, nou dan weet je dat het goed mis is! Dat er net zoveel ratten als inwoners van Nederland zijn, wist ik al wel, maar niet dat ratten in aantallen onrustbarend snel toenemen.

Wij hebben er gelukkig nooit mee te maken gehad maar er zijn plaatsen in ons land waar deze dieren bij wijze van spreken "voor je voeten lopen". Onlangs zag ik ook een documentaire over rattenplagen in Australië, die qua schikbeeld met geen pen te beschrijven zijn. De bewoners van boerderijen moesten er vluchten, vee in stallen en kippen op stok werden door de ratten aangevreten, brrrr. En dat allemaal door schepen van ver die lang geleden die beesten op het land brachten.
Ik ben toch maar gestopt met het voeren van ons tuinvee, hoe leuk het ook was. Trouwens, er valt toch ook genoeg te oogsten in de natuur.

Juni 2019