Bayer en de bij
De titel hierboven
lijkt wel de aanhef van een sprookje maar niets is minder waar. Enige tijd
geleden zag ik een onthutsende film over de wereldwijde mysterieuze verdwijning
van bijen. Deze Franse film uit 2010, van Mark Daniels gaf een kijkje in de
manier waarop bijen worden blootgesteld aan gif, geëxploiteerd worden als
slaven en wat daar de gevolgen van zijn.
Achtduizend jaren heeft de
mensheid in vrede geleefd met bijen maar daar kwam een einde aan toen na de
tweede wereldoorlog chemische bestrijdingsmiddelen op de markt kwamen. Meteen
denk je dan aan het desastreuze DDT dat de roofvogels deed verdwijnen. Nu zijn
het al enige jaren de middelen uit de groep neonicotinoïden (inclusief
imidacloprid) die wetenschappers grote zorgen baren en die in verband worden
gebracht met het sterven van bijen, dat wel eens “verdwijnziekte” wordt genoemd.
Zij spreken over een werkelijke en unieke verstoring van tussen mens en natuur,
in een mate die nooit eerder op aarde is voorgekomen.
Een derde van onze voedselvoorziening hangt af van de
bestuiving door bijen. De wind levert in de bestuiving slechts een kleine
bijdrage. Onze bloeiende bermen zijn echter verdwenen, ruilverkaveling heeft
ervoor gezorgd dat landbouwpercelen steeds groter werden, bloemenweiden werden
verruild voor monotone akkers, er vinden regelmatig bespuitingen van de
gewassen plaats, en daarmee kregen bijen het steeds moeilijker. Momenteel
zoeken bijen liever hun heil in de steden dan in de natuur, dat is alarmerend,
aldus onderzoekers.
Sinds 1980 hebben bijen te maken met de Varoamijt. Dit is
een parasiet die zich al ontwikkelt in het larvestadium van een bij. De mijt
zuigt niet alleen het bloed uit het bijenlichaam maar brengt ook allerlei
virussen over waardoor de bijen verzwakken. Door de handel in bijen werden deze
mijten en virussen over de wereld verspreid waardoor het een gigantisch
probleem is geworden voor imkers. In september, wanneer de bijen in winterrust
gaan, worden door veel imkers strips in de bijenkasten gehangen die tot doel
hebben de Varoamijten te doden. En inderdaad blijkt na verloop van tijd dat 90%
van de mijten gedood is. Maar ook is vastgesteld dat het bestrijdingsmiddel in
de bijenwas terecht komt en uiteindelijk in bijna onmeetbare doch desastreuze hoeveelheid
ook in de bijen zelf. Hierdoor verzwakt het bijenvolk terwijl de mijten
resistent worden en het immuunsysteem van de bijen plat leggen waardoor de
bijen steeds vatbaarder worden voor allerlei virussen. Eigenlijk is dit het
grootste probleem dat de bijen hebben.
Maar nu ook chemische gewasbeschermingsmiddelen (ik noem ze
liever bestrijdingsmiddelen) in de natuur worden verspreid, heeft dat een
stapeling van gevolgen voor de honingbijen. Het betekent de bekende druppel die
de emmer doet overlopen. De giftige stof neonicotine die voor verschillende landbouwtoepassingen
wordt gefabriceerd, blijkt steeds duidelijker een stof die bijen de das om
doet. In Zuid-Duitsland werd in 2008 een
van deze stoffen grootschalig in een gebied toegepast met als gevolg dat
van de 11.500 bijenvolken die er vlogen in korte tijd 70% dood ging. Dat
veroorzaakte een grote schok en leidde tot
ernstige onrust. Aanvankelijk stierven massaal bijen in bepaalde delen
van de wereld, nu vindt het overal plaats.
Wilde bijen zijn niet vatbaar voor de Varoamijt, maar ook
zij verdwijnen hier en daar. Onderzoekers constateerden dat bepaalde soorten er
al niet meer zijn. Bayer, de fabrikant die deze stoffen op de markt brengt,
begon enige jaren gelden maiskorrels te voorzien van een coating van deze
giftige stoffen zodat die gezaaid konden worden en het gif zich in de groeiende
planten verspreidde, tot in het stuifmeel toe. Nog wat later volgde ook de
zonnebloementeelt. Voor het oog leek het prachtig: nooit meer installaties die
wolken gif over de landerijen verspreidde maar in werkelijkheid voltrok zich
het drama ongezien. Voor het eerst werd gezien dat bijen nu in de korf of kast
stierven. Tot nu toe was dit nooit gebeurd; bijen sterven wel maar dan tijdens
hun vlucht. Door onderzoek ontdekte men dat de gifstoffen het zenuwstelsel van
de bijen aantastte, ze raakten verlamd of waren niet meer in staat te
navigeren, zodat ze niet terug keerden in de kast. Ook bleken de bijen niet
meer in staat door hun “dansen” aan het volk duidelijk te maken waar wat te
halen viel.
Los van al deze ellende speelt het gehannes met bijen ook
nog een grote rol. Als voorbeeld kan de toestand in Californië worden genomen.
Daar ligt een gebied van 300.000 ha waar uitsluitend amandelbomen groeien. In
feite dus een enorme monocultuur. Om de bloesems van deze bomen te laten
bestuiven, verhuren bijenhandelaren hun volken voor dit doel. Tot 2012 werd tot
86% van alle bijenvolken in Amerika naar de amandelplantages gestuurd: 36.000
miljard bijen!!
Deze bijen werden in een voor hen totaal vreemd biotoop losgelaten, de grootste
migratie van dieren in onze wereld! Het vervoer, de stress, de vreemde
leefomgeving, alles maakte dat de bijen verzwakten. Maar daar ze voor slechts
korte tijd werden ingezet, overleefden er toch nog heel wat. En deze werden en
worden weer opgelapt door ze kunstmatige honing te voeren en antibiotica toe te
dienen. De handelaren verhuren
vervolgens de bijen weer aan een ander. Na de amandelbomen, volgen in
Washington de appelbloesems en dan weer vanwege de honing de verhuizing naar
Noord-Dakota. De bijen worden op die manier over duizenden kilometers per jaar
vervoerd en krijgen te maken met vreemde klimaten, problemen met oriëntatie in
hun nieuwe leefomgeving, en met nieuwe ziektes.
Tegenwoordig houdt men zich bezig met het kweken van sterke
rassen, kunstmatige inseminatie wordt daarbij zelfs toegepast. Er wordt zelfs
gewerkt aan een robotbij. Ecosystemen worden zo totaal afhankelijk van de mens.
Bijen zijn misschien wel de beste indicatoren hoe het met onze aarde gesteld
is. Bayer en andere fabrikanten van neonicotiniden zien hun productie en
inkomsten bedreigd, wijzen de uitkomsten van alle onderzoeken die wereldwijd
gedaan werden naar het land der fabelen, zetten zelfs paginagrote advertenties
in kranten om hun gelijk proberen te halen en mensen gerust te stellen. Maar
waar gaat het uiteindelijk allemaal heen? Een van de wetenschappers: als de
huidige bijensterfte in de wereld niet wordt gestopt, zullen deze onmisbare insecten
in 2035 verdwenen zijn. In sommige landen zijn bepaalde verdachte
bestrijdingsmiddelen verboden, onze overheid wil er nog niet aan. Laten wij
proberen daar met z’n allen iets aan doen, teken dus de petitie op:
http://www.avaaz.org/en/hours_
(werkt de link niet, kopieer hem dan even en plak hem in je browser)
http://www.avaaz.org/en/hours_
(werkt de link niet, kopieer hem dan even en plak hem in je browser)
In Italië waar een moratorium op het gebruik van dit soort
bestrijdingsmiddelen was uitgevaardigd, bleek dat het aantal melden over
bijensterfte afnam van 185 gevallen in 2008 tot 3 in het jaar erop. En die drie
gevallen waren alle te herleiden naar illegale zaaimethodes.
1 opmerking:
Wat een afschuwelijk gehannes met die bijen, ik had er nog nooit van gehoord. Schokkend. Waar is de mensheid toch mee bezig?!
Een reactie posten