Bedreigende plasticsoep

In onze gemeente worden de oude vuilcontainers ingenomen en krijgen we er andere voor terug. Kleiner, minder solide en natuurlijk duurder en dan ook nog met een stiekeme chip waar geen woord over gewisseld is met de burgers. De containers zijn twintig jaren oud en dan behoren ze op te zijn, vindt men in onze gemeente. Helaas zijn ze niet op maar onze groene wethouder ging toch door op haar ondoorgrondelijke weg en kocht voor een heleboel geld een nieuwe partij afvalbakken op wieltjes. En dat in deze tijd! Van twee krijgen we er nu drie: voor grofvuil, voor groen en voor kranten. En het plastic afval moet gestopt worden in plastic zakken die bij een beetje wind al met inhoud en al door de straten worden geblazen.

De laatste tijd las ik opmerkelijke berichten over het scheiden van afval en ook via het internet ben ik het een en ander aan de weet gekomen. Het is een complexe materie, zo blijkt. Neem bijvoorbeeld eens het kunststof afval dat wij nu apart moeten verzamelen.

Sinds 2010 zijn gemeenten verplicht kunststof afval te scheiden van het overige afval. Gemeenten mogen zelf kiezen hoe ze dat doen.  In mijn gemeente stelt men daartoe plastic zakken beschikbaar, elders zijn dat containers of moet het plastic in ondergrondse depots worden gekieperd. De gemeente ontvangt daarvoor een vergoeding van het Rijk die betaald wordt uit belastinggeld van de burger. Verhogen van de afvalheffing door gemeenten is dus feitelijk een onfatsoenlijk iets.

Vorig jaar deed de gemeente Rotterdam een proef met het scheiden van plastic en kwam tot de conclusie dat het onzinnig was de burger te vragen dit te doen. Volgens de gemeente levert het scheiden van plastic en ander afval in speciale centrales veel meer op dan wanneer de burger dit zelf doet: 40 kilo tegenover krap 10 kilo per jaar. Het achteraf scheiden van plastic met een speciale verwerkingsmachine bespaart volgens de gemeente Gulpen, die er een proef mee deed in 16 Limburgse gemeenten, bijna 6 miljoen euro. Maar hoe dan ook, het plastic afval wordt tegenwoordig netjes gescheiden van de rest, maar het is een peanut, een druppel op de gloeiende plaat van de plasticellende. Wie had kunnen denken dat dit materiaal voor zoveel problemen zou zorgen!

Begin vorige eeuw werd uitgevonden dat uit olie plastics gemaakt konden worden. Tegenwoordig is plastic niet meer weg te denken uit onze wereld want de voordelen zijn legio: licht, goedkoop, bestendig, waterdicht, en…. het slijt c.q. vergaat niet. De nadelen bij verwerking, verbranding en vervoer zijn legio maar het gaat te ver om dit allemaal op te voeren, het internet biedt informatie genoeg. Onderhand “vergaan” we bijna van het plastic en er komen steeds meer meldingen van onrustbarende gevolgen van al dat plastic op de bodem en in het water.  In de oceanen drijven onvoorstelbare hoeveelheden plastic.  Ergens op de Stille Oceaan, tussen San Francisco en Hawaï, drijft een serie vreemde objecten. Het is een soort archipel, tien jaar geleden ontdekt, die minstens zo groot is als Frankrijk, Spanje en Portugal samen....! Ongeveer zes jaar geleden bleek uit een studie van het milieuprogramma van de Verenigde Naties dat op elke vierkante meter zeewater 46.000 deeltjes plastic zweven. En het meeste van al dat plastic is afkomstig van het vaste land van onze werelddelen. Per jaar komt naar schatting 4,7 miljoen ton plastic in zee terecht. Het valt uiteen tot minuscule deeltjes, het microplastic en de hoeveelheid is verbijsterend.

Gevolgen konden niet uitblijven natuurlijk. Vanaf de jaren tachtig werd steeds meer plastic aangetroffen in de magen van zeevogels. Niet eens alleen kleine deeltjes maar tot stukken tandenborstel toe. Behalve de inname van dat plastic vallen vogels ook ten prooi aan verstrikking in plastic netten, zakken en koorden. Maar ook zeehonden, haaien, zeeschildpadden enzovoort raken ten dode vast te zitten in het spul. Zoek het internet er maar eens op na, het is schrikbarend! Na inslikken kan het plastic kan een afsluiting van het maag- of darmkanaal veroorzaken of het hongergevoel van de vogel wegnemen terwijl het dier intussen werkelijk verhongert. Van de onderzochte vogels blijkt 98% met plastic in hun lijf rond te vliegen, je gelooft je ogen niet als jet het leest. Toen het plastic begin vorige eeuw werd uitgevonden, kon men niet vermoeden welke rampzalige gevolgen zou hebben voor het leven op aarde.

Door plasticvervuiling is er in de Stille Oceaan een ‘plasticsoep’ ontstaan ter grootte van Europa, die het zeeoppervlak ‘ruw’ maakt. Hierdoor wordt minder zonne-energie gereflecteerd aan het zeeoppervlak. Tevens kan het licht niet meer diep doordringen, omdat het verstrooid wordt door het plastic. Hierdoor warmt de toplaag van de oceaan veel meer op en bereikt minder licht de diepte. De toplaag bereikt een hogere temperatuur en verdampt meer, wat zorgt voor meer waterdamp in de atmosfeer met een sterke broeikaswerking. Ook verschuift het CO2-evenwicht naar meer CO2 in de atmosfeer.

Plastic afval drijft in de meeste zeeën en oceanen. Er is geen enkele plek in de oceanen waar een fijn sleepnet van een visser geen plastic ophaalt. Het gewicht van de aanwezige plastic deeltjes in de oceaan is zes keer zo groot als het gewicht van het aanwezige plankton. Plankton is voor veel zeedieren een belangrijke bron van voedsel. Bij de pinguïns  aan de kust van Zuid-Afrika is de sterfte onder de jongen abnormaal hoog doordat de kuikens worden gevoed met braaksel van de ouders, dat vol zit met plastic. Op deze manier zullen veel soorten op den duur uitsterven. Deze bedreiging wordt ieder jaar groter, omdat er steeds meer plastic afval bij komt.

Hoeveelheden:
Er bestaan allerlei lijstjes van plasticvervuiling. Enige voorbeelden:
De Amerikaanse bevolking dumpt elk uur (!) 2.500.000 miljoen plastic flessen in zee.
Elk jaar verdwijnen er 18.000.000.000 wegwerpluiers in zee.
Jaarlijks worden er 34.000.000.000 plastic flessen en verpakkingen geproduceerd.
De fastfood-industrie verbruikt jaalijks 5.000.000 kilo plastic.

Moeten we plastic dan maar in de ban doen? Dat lukt niet meer. Het is de industrie die moet veranderen op dit punt. Maar als burgers kunnen we ook invloed uitoefenen door hier met andere ogen naar te kijken en zeker er op een andere manier mee om te gaan. Zeg er wat van als de juffrouw van de supermarkt na elk afgesneden stukje  een nieuw vel plastic folie over de kaas spant, en neem geen plastic zakken meer aan maar gebruik een boodschappentas. Gebruik geen wegwerpborden en –bekers maar doe gewoon de afwas en koop koffiemelk in een flesje in plaats van cupjes. Laat de waterflesjes liggen in de kiosken en neem een klein thermosflesje water mee van huis.
Recent zijn er berichten over minuscule plastic bolletjes die tegenwoordig gebruikt worden in cosmetica, tandpasta, shampoo en andere verzorgingsmiddelen. Ze komen terecht in de wateren en  bedreigen het leven van de vissen. De Stichting Noordzee maakte er een lijst van, laat ze maar liggen in de winkel, zo oefen je invloed uit.
http://www.noordzee.nl/wp-content/uploads/2012/08/Lijst-producten-MET-plastic-augustus.pdf 

Er zijn tientallen manieren te bedenken die je zelf probleemloos kunt toepassen om de plasticberg die de wereld bedreigt een halt toe te roepen! En je weet het: verbeter de wereld en begin bij jezelf. Kleine beetjes maken één grote. Beloning: geef jezelf het gevoel dat je tenminste wat bijdraagt!

Bronnen: diverse